Czy książeczka spawacza uprawnia jej posiadacza do spawania?

W tym wpisie chciałbym przedstawić odpowiedź na jedno z najczęściej zadawanych mi pytań, w trakcie mojej kariery zawodowej. Jak to zazwyczaj bywa z zagadnieniami poruszanymi w Akademii Nova Cert, odpowiedź nie jest taka oczywista jakby mogła się wydawać.

Zacznę od analizy zapisów normy EN ISO 3834-2. W rozdziale 7.2 tej normy znajdziesz informację o tym, że spawacze i operatorzy spawania powinni być kwalifikowani na podstawie odpowiedniego badania. Następnie norma ta odsyła nas do kolejnego arkusza EN ISO 3834-5, tablica 1. Są tam przywołane normy wg jakich powinni być kwalifikowani spawacze i operatorzy spawania.

Z powyższych zapisów wynika, że jedyną opcją dla potwierdzanie kompetencji dla spawacza lub operatora, jest posiadanie świadectwa kwalifikacyjnego wg z jednej norm przytoczonej w tabeli powyżej. W normach tych nie znajdziesz wzmianki o dokumencie zwanym Książeczka Spawacza. Większość norm wyrobu tj. EN 1090, EN 15085, EN 12732, EN 13445, EN 12952 nawiązuje do wymagań EN ISO 3834. Zatem spawacze wykonujący złącza spawane na wyrobach wg wyżej wymienionych norm muszą mieć świadectwa kwalifikacji/certyfikaty.
Po co więc, po większości kursach dla spawaczy wydawane są im książeczki lub książki spawacza? W naszym kraju oprócz norm spawalniczych obowiązuje jeszcze Rozporządzenie Ministerstwa Gospodarki z dnia 27 kwietnia 2000 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach spawalniczych (Dz.U. 2000 nr 40 poz. 470). W rozdziale 4, par. 27 znajdziesz informacje o tym, jakie dokumenty kwalifikacyjne powinny posiadać osoby wykonujące prace spawalnicze. Wg wspomnianego rozporządzenia są to

1) Zaświadczenie o ukończeniu szkolenia lub
2) Świadectwo egzaminu spawacza lub
3) Książka spawacza.

Ośrodki kształcenia spawaczy, po odbytym kursie wydają uczestnikom zazwyczaj wszystkie 3 dokumenty. Jest to oczywiście zgodne z postanowieniami rozporządzenia, które nie było nowelizowane od ponad 20 lat, kiedy to świadomość o normach spawalniczych była jeszcze znikoma wśród firm związanych z tą branżą.
Na koniec pozostaje pytanie – czy książeczka spawacza jest potrzebna, czy to tylko taki relikt przeszłości? Faktem jest na pewno, że książeczka spawacza nadal uprawnia do wykonywania prac spawalniczych jego posiadacza pod warunkiem, że nie są to certyfikowane wyroby, które wykonywane muszą być na podstawie wymagań EN ISO 3834. Zatem zakres stosowania książki spawacza będzie bardzo ograniczony (np. do wykonywania drobnych prac typu naprawa ogrodzenia). Moim zdaniem jednak to może być fajny dokument świadczący o przebiegu pracy spawacza – takie swojego rodzaju CV spawacza. W książce spawacza mogą znaleźć się informacje:

1) o odbytych kursach, 
2) o egzaminach wg EN ISO 9606 czy EN ISO 14732, 
3) o przeszkoleniu do wykonywania ręcznego cięcia tlenowego, 
4) o firmach, w których dany spawacz pracował.

Zatem nie do końca jest to dokument bezużyteczny. Informacje tam zawarte będą pomocne przy ubieganiu się o pracę zarówno dla posiadacza dokumentu, jak i dla nadzoru spawalniczego, który rekrutuje (czytaj przeprowadza próbki) w danej firmie.