Blog
Najczęstsze pytania, jakie otrzymuję od klientów to jak mam się zabrać za kwalifikowanie technologii spawania? Firmy nie wiedzą, od czego zacząć, co potrzebują, jaką próbkę muszą przygotować, żeby otrzymać najlepszy zakres itp. Żeby odpowiedzieć sobie na te pytania, najpierw musisz przeanalizować profil swojego zakładu, ponieważ technologia spawania powinna być dostosowane do Twojej firmy, a nie firma ma się dostosowywać do technologii. W artykule odpowiadam na pytanie, od czego zacząć kwalifikowanie technologii spawania, żeby nie tracić niepotrzebnie czasu i pieniędzy.
Po co Ci potrzebne kwalifikowanie technologii spawania (WPQR)?
Badanie technologii spawania ma na celu potwierdzić, czy warunki, parametry, materiały, których na co dzień używamy (lub mamy przeznaczone do specjalnych konstrukcji) są odpowiednie do uzyskania wymaganych własności. Nie tworzymy na siłę specjalnych warunków tylko po to, żeby zakwalifikować WPQR, po czym w trakcie produkcji spawać dalej „po swojemu”. Oczywiście, jeśli spawacze/operatorzy (lub kierownictwo!) nie stosują do podstawowych zasad spawania, to musimy interweniować i poprowadzić proces w prawidłowym kierunku.
Czym są podstawowe zasady spawania?
- Dbanie o czystość materiału przed i podczas spawania (oczyszczenie materiału przed spawaniem, czyszczenie międzyściegowo)
- Dbanie o bezpieczeństwo spawaczy/operatorów i osób w pobliżu spawalni
- Szybciej nie oznacza lepiej – spawacz/operator powinien w spokoju wykonywać swoją pracę, naprawa niezgodności jest o wiele bardziej czasochłonna i kosztowna (dodatkowe godziny robocze i badania NDT) niż wykonanie od razu prawidłowej spoiny
- Stosowanie odpowiedniego spoiwa
- Stosowanie sprawnego sprzętu
- Przestrzeganie odpowiedniej temperatury otoczenia na spawalni
- Stosowanie odpowiednich warunków pracy do określonych materiałów (wentylacje, odciągi, separacja materiałów)
Oszczędź sobie pracy – zrób mini audyt zanim zrobisz WPQR
Zanim przejdziemy do konkretnych punktów, co po kolei zrobić, aby dobrze rozpocząć proces kwalifikacji technologii, należy przeprowadzić mini audyt firmy. Muszę Cię przestrzec przed pułapką, bo będą Ci się pojawiały myśli typu: „ale dlaczego ja mam to teraz zrobić?”, „ja nawet nie wiem, w jaki sposób dobrać zakresy do kwalifikacji”, „nie znam normy, nie wiem gdzie, jak i czego szukać” itp.
To normalne, ale zapewniam Cię, że przyniesie korzyści. Dlaczego? Ponieważ poznanie profilu produkcyjnego jest kluczowe dla Ciebie, bez tego nie będziesz wiedział/-a na co dalej zwrócić uwagę i zaczniesz robić „wszystko i nic” i utoniesz w morzu informacji. No może trochę przesadziłam, ale zapewniam Cię, ułatwi to pracę. Także koniecznie zapoznaj się z poniższymi przykładami i punktami poniżej.
Jeśli jeszcze nie pracujesz w firmie jako nadzór spawalniczy lub w ogóle nie pracujesz, bo jesteś studentem/-tką, nie szkodzi – da Ci to obraz od czego zacząć, kiedy już trafisz do firmy. Przecież od razu nikt nie będzie od Ciebie wymagał, żebyś wdrażał/-a nowe rozwiązania.
Kwalifikowanie technologii spawania – jak się na nie przygotować?
Poniżej przedstawię Ci na konkretnych przykładach jak przygotować firmę do wdrożenia technologii spawania.
Przykład 1: Firma prowadzi od wielu lat produkcję, ale nie posiada żadnej technologii spawania i Ty musisz zacząć je wdrażać od zera
Zaczynamy od podstaw. Po kolei opiszę zagadnienia, na które musisz zwrócić uwagę zanim zaczniesz spawać konkretną próbkę pod badania.
- Sprawdź, jakie gatunki materiałów podstawowych w firmie wykorzystujecie.
Przejdź się po produkcji, po spawalni, sprawdź ostatnie i przyszłe projekty. Czy jest to tylko jeden gatunek materiału np. S355J2+N, czy może S235JR i S355J2+N, a może S355J2+N i 1.4301 (inaczej X5CrNi18-10 lub wg ASME typ 304)
Wypisz wszystkie gatunki materiałów. Przykład:
- Przyporządkuj materiały do grup wg raportu technicznego ISO TR 15608 lub ISO TR 20172
- Sprawdź, jakie typy spoin wykorzystujecie (FW, BW) dla konkretnych materiałów, grubości i metod spawania.
- Sprawdź, jakie grubości dla danych materiałów są stosowane
- Sprawdź, jakie średnice dla danych materiałów są stosowane
- Określ, jakie metody spawania wykorzystujecie dla danych materiałów i ich grubości, średnic i typów spoin. Jest to o tyle ważne, że dla różnych grubości firmy mogą wykorzystywać inne metody, np. cienkie elementy 141, a dla grubszych metoda łączona przetop 141, a wypełnienie 135 lub spoiny pachwinowe tylko metodą 135. Te kryteria w każdej firmie mogą wyglądać zupełnie różnie.
- Sprawdź, jakie gatunki spoiw wykorzystujecie do danych materiałów i metod spawania
Możesz takiej analizy dokonać wykorzystując tabelkę. Przykład załączam poniżej.
Tak, wiem że to dużo pracy, ale prędzej, czy później będziesz musiał/-a takiej kontroli dokonać, a już na pewno jeśli będzie wdrażany system jakości ISO 3834. Robiąc to na chybił trafił, może się okazać, że co jakiś czas będzie trzeba kwalifikować nową technologię, a to generuje dodatkowy czas i koszty, a w pewnym momencie zakresy będą się powielać.
Oczywiście każda firma jest inna i jedna może prowadzić prace spawalnicze z użyciem wyłącznie stali S355J2+N i metody 135, więc ilość technologii spawania będzie niewielka. Natomiast, druga może wykorzystywać kilka różnych materiałów, o zakresach grubości rozstrzelonych jak z Krakowa do Gdańska, o różnych w zależności od grubości.
Na szczęście nie chodzi o to, żeby technologie wdrażać już, teraz, natychmiast, albo najlepiej na wczoraj (bo szef każe). Lepiej jest spokojnie przemyśleć i przeanalizować zakresy, tak aby ilość technologii, a co za tym idzie dokumentów była firmie optymalna.
Kiedy musisz mieć WPQR, a kiedy możesz go sobie odpuścić?
Czyli, że muszę na wszystko mieć papier? „Nie mogę sobie spawać „nierdzewki” z pełną dokumentacją, bo klient więcej płaci i wymaga, a dla stali węglowej nikt mnie nie sprawdza, więc nie załączam dokumentacji?”
Jeśli masz wdrożony system jakości w spawalnictwie ISO 3834, to na każdy element spawany na produkcji powinieneś mieć zakwalifikowaną technologię spawania (oraz inne dokumenty).
Natomiast jeśli dopiero zaczynasz, to spokojnie. Możesz zacząć powoli od tych elementów, które uważasz za ważniejsze i z czasem zwiększać zakresy.
Dzisiejsze realia są takie, że WPQR, WPS i uprawnienia spawaczy uznaje się za standard, więc ciężko będzie zdobyć rentowne projekty nie posiadając ich.
Jak często trzeba robić przegląd pod WPQR?
„Ok, ale w mojej firmie mamy już kilka technologii, ja bym chciał/-a nauczyć się z nich korzystać i sam zacząć wdrażać nowe.”
Nie szkodzi. Powyższy przegląd pod WPQR, powinieneś/powinnaś przeprowadzić za każdym razem, jeśli przychodzisz do nowej firmy lub pracujesz w niej, ale jeszcze takiego nie zrobiłeś. Dlaczego? Tak jak wspominałam wcześniej, powinieneś znać profil firmy, w której pracujesz – w innym przypadku Twoje działania nie będą optymalne lub co gorsza przypadkowe.
Technologia spawania w praktyce – czyli spawanie i pomiary
Zrobione? To przechodzimy dalej.
- Jak już wiesz jakie materiały, grubości, średnice i metody wykorzystujecie, pójdź na spawalnie i (nie stresując spawaczy) zrób pomiary parametrów tych elementów, które w danym momencie spawają (kontrola wyrywkowa, bez planu). Da Ci to ogląd, jakimi parametrami się na co dzień posługujecie.
- Po wcześniejszych pomiarach już mniej więcej wiesz, w jakim polu oscylujesz i na co zwrócić uwagę. Weź teraz tabelkę, którą przygotowałeś wcześniej i zrób pomiary, potem zapisy parametrów z tych zakresów. Ta część rozciągnie się zapewne w czasie, ponieważ nie wszystkie materiały, grubości, średnice mogą być dostępne na produkcji. Staraj się, by pomiary były z różnorodnych typów spoin i od różnych spawaczy.
Wykonując jak największą ilość takich pomiarów uzyskasz bardzo szeroką wiedzę, dotyczącą pracy spawaczy i koniecznych do zakwalifikowania technologii. Nie wiesz jak dobrać zakresy? To mam coś dla Ciebie!
Kurs: WPQR – kwalifikowanie technologii spawania dla każdego
Jeżeli chcesz nauczyć się samodzielnie dobierać zakresy do kwalifikowania technologii spawania, to zapraszam Cię do dołączenia do mojego kursu WPQR – kwalifikowanie technologii spawania dla każdego, w którym krok po kroku poprowadzę Cię przez proces kwalifikowania technologii spawania. Do kursu możesz dołączyć w każdej chwili: robisz go kiedy chcesz i gdzie chcesz. Masz dożywotni dostęp i gwarancję satysfakcji.