Jakie warunki musisz spełnić, aby uzyskać certyfikat VT lub innej metody badawczej? Kiedy można zgłosić się na kurs? Jak wygląda egzamin na VT, MT czy PT? W tym artykule postaramy się przybliżyć tematykę certyfikacji personelu badań nieniszczących.
Certyfikacja to pierwsze uzyskanie kompetencji w danej metodzie badań nieniszczących. Zgodnie z normą PN-EN ISO 9712 certyfikacja to procedura stosowana przez jednostkę certyfikującą. Potwierdza spełnione wymagania kwalifikacyjne w danej metodzie, stopniu oraz sektorze. Procedura ta prowadzi do wydania certyfikatu. Uprawnienia na daną metodę badawczą w danym stopniu otrzymuje się na okres 5 lat. Po tym czasie należy odnowić uprawnienia. Po 10 latach konieczna jest tzw. recertyfikacja, czyli ponowne zdanie egzaminu. Więcej na ten temat możesz przeczytać tutaj.
Warunki uzyskania certyfikacji są podane w normie PN-EN ISO 9712. W zależności od stopnia, w którym chcesz uzyskać certyfikację, ważne jest doświadczenie w danej metodzie badawczej.
W przypadku badań NDT powierzchniowych – VT PT, MT, wynosi to odpowiednio:
W przypadku badań NDT objętościowych – RT UT, wymagane jest doświadczenie:
Dodatkowo, aby uzyskać certyfikację w danej metodzie badań NDT, należy:
Egzamin kwalifikacyjny składa się z dwóch części – egzaminu teoretycznego i egzaminu praktycznego.
Egzamin teoretyczny to zestaw pytań zamkniętych jednokrotnego wyboru. Składa się on z części ogólnej i specjalistycznej. Oznacza to, że podczas egzaminu teoretycznego dostajesz do rozwiązania dwa rodzaje arkuszy testowych.
Pytania na egzaminie ogólnym dotyczą wiedzy ogólnej z zakresu danej metody NDT.
Minimalna liczba pytań podczas egzaminu ogólnego:
Pytania na egzaminie specjalistycznym dotyczą wiedzy dla wybranego sektora przemysłowego oraz sektora wyrobu. W przypadku gdy ubiegamy się o dwa lub więcej sektorów, to minimalna liczba pytań wynosi 30. Powinny być one równomiernie podzielone pomiędzy sektor przemysłowy i sektor wyrobów.
Egzamin praktyczny można podzielić na dwie części.
1. Sporządzenie instrukcji badania NDT, w której opisujesz, jak należy prawidłowo przeprowadzić badanie spoiny, a także jak ocenić otrzymane wyniki.
2. Po napisaniu instrukcji badania NDT otrzymujemy do oceny 3 próbki. Dla przykładu w przypadku certyfikacji VT1+2 w multisektorze do oceny możesz otrzymać jedną próbkę odlewu oraz dwie próbki złącza spawanego. Podczas oceny złącza spawanego badasz złącze zarówno od strony lica, jak i grani spoiny. Następnie należy ocenić otrzymane wyniki badań. Na koniec musisz określić, który poziom jakości spełnia badana próbka.
W normie PN-EN ISO 9712 istnieją również zapisy o tym, w jakim przypadku traci się swoje uprawnienia NDT. Certyfikat może utracić swoją ważność w następujących przypadkach:
Aby utrzymać certyfikat, należy:
Istotna przerwa to nieobecność lub zmiana działalności, która uniemożliwia osobie certyfikowanej wykonywanie czynności związanych z badaniami NDT (wykonywanie, ocena, nadzór), co do których uzyskała certyfikat.
Istotna przerwa ma miejsce wtedy, gdy masz co najmniej rok przerwy w praktykowaniu danej metody albo co najmniej dwie przerwy łącznie przekraczające dwa lata.
Ne liczy się przerw w pracy takich jak urlopy, szkolenia, zwolnienia lekarskie, które trwają krócej niż 30 dni.
Rozszerzenie certyfikatu oznacza zwiększenie zakresu obowiązywania posiadanego certyfikatu o kolejny stopień albo sektor. Podczas rozszerzania certyfikatu konieczne jest przejście całego procesu szkolenia oraz uzyskania pozytywnego wyniku egzaminu kwalifikacyjnego.
Oznacza to, że jeżeli posiadamy certyfikat VT1+2 w sektorze przemysłowym wytwarzanie oraz wszystkich sektorach wyrobu, a będziemy chcieli ubiegać się o rozszerzenie certyfikatu o sektor przemysłowy – utrzymanie ruchu kolei (potocznie zwany kolejowym), to konieczne będzie przejście od nowa całego procesu certyfikacji, ale wtedy jedynie dla sektora przemysłowego – utrzymanie ruchukolei — kolejowego.
Zwiększenie zakresu uprawnień o dodatkowe sektory wyrobu bądź sektory przemysłowe jest możliwe:
W przypadku chęci rozszerzenia uprawnień o dodatkowe sektory wyrobu czy sektory przemysłowe w trakcie trwania ważności certyfikatu, należy:
Rozszerzenie uprawnień można również uzyskać poprzez ukończenie odpowiedniego szkolenia i uzyskanie pozytywnego wyniku z egzaminu kwalifikacyjnego podczas procesu odnowienia lub recertyfikacji. Konieczne jest wtedy złożenie wniosku o rozszerzenie certyfikacji (często jest to jeden druk).
Najłatwiejszy przypadek to taki, gdy chęć rozszerzenia uprawnień o dodatkowe sektory zbiega się w czasie z recertyfikacją. Wtedy można udać się na kurs rozszerzony o wybrane sektory. Podczas kursu zarówno poszerzysz wiedzę o nowe sektory, jak i odświeżysz wiedzę ze znanych już sektorów. Z pewnością ułatwi to zdanie egzaminu.