Zbliża się termin Waszego szkolenia VT1+2? Męczą Was pytania – na czym się skupić oraz jak rozdzielić czas na naukę? W dzisiejszym artykule podpowiemy Wam jak się przygotować na egzamin VT1+2.
Z reguły kurs VT1+2 jest pierwszym kursem, z którym mamy do czynienia rozpoczynając przygodę z badaniami NDT. Nie jest jednak prawdą stwierdzenie, że jest to najprostszy kurs z zakresu badań powierzchniowych NDT. Jeżeli chodzi o objętość materiału i jego zróżnicowanie, może się okazać, że egzamin na VT jest trudniejszy niż na inne metody badań nieniszczących takie jak PT czy MT.
Coś, o czym nikt nie mówi, a przydaje się chyba najbardziej na egzaminie (oczywiście poza szczęściem) to kalkulator. Podczas szkolenia i na egzaminie dostaniemy podstawowe przyrządy takie jak linijka, spoinomierz, suwmiarka, niezbędne normy, itp.
Podczas części praktycznej szkolenia mamy czas na samodzielne wyliczenie, czy zaobserwowana niezgodność spełnia wymagania danego poziomu jakości. Podczas egzaminu nas czas jest ograniczony. Dodatkowo możemy odczuwać stres, co może sprawić, że zdarzą się pomyłki nawet przy prostych działaniach. Kalkulator jest zatem podstawowym i bardzo przydatnym przedmiotem podczas egzaminu. Poza tym należy mieć ze sobą dowód osobisty, ołówek i długopis.
Egzamin VT obejmuje swoim zakresem całość wiedzy przekazywanej podczas części teoretycznej szkolenia. Dlatego warto przyswoić sobie takie kwestie, jak barwy, budowę oka czy natężenie światła.Podczas nauki warto skupić się na tym, jakie informacje powinny znaleźć się w instrukcji badania wizualnego.
Warto codziennie po szkoleniu przeczytać instrukcję (przynajmniej raz ją napisać i sprawdzić, czy mieścicie się w założonym czasie) oraz przykładowe pytania zamknięte. Często podczas części teoretycznej wykładowcy podkreślają, jakie zagadnienia mogą się pojawić się na egzaminie.
Dobrym źródłem wiedzy są materiały szkoleniowe. Oprócz informacji teoretycznych zawierają one przykładowe pytania. Dzięki temu zyskujemy rozeznanie, w jaki sposób jednostka certyfikująca formułuje pytania.
Egzamin składa się z części teoretycznej i części praktycznej.
Na napisanie całej instrukcji badania wizualnego, macie jedynie godzinę. W tym czasie musicie przyporządkować, które niezgodności są dopuszczalne i niedopuszczalne dla danego poziomu jakości. Należy też wypisać wartości graniczne.
Podczas oceny wizualnej próbek złączy spawanych należy pamiętać o pomiarze natężenia oświetlenia. Nie trzeba szczegółowo rysować każdego typu zaobserwowanych niezgodności (istotne jest ich odpowiednie opisanie). Najlepiej oznaczyć je w sposób symboliczny – pole ukosowane, pole z utworzoną kratką, kropeczkami, itp. Dzięki temu możecie zyskać sporo bardzo cennego czasu.
Aby uzyskać pozytywny wynik z egzaminu, należy uzyskać minimum 70% z każdej z jego części. W przypadku egzaminu z części teoretycznej nie ma punktów ujemnych, a odpowiedzi się jednokrotnego wyboru. Aby zdać część teoretyczną, należy uzyskać 70% z egzaminu ogólnego oraz 70% z egzaminu specjalistycznego.
Aby zdać część praktyczną, należy uzyskać 70% z instrukcji badania wizualnego, 70% z oceny wizualnej odlewu oraz 70% z każdej z próbek złącza spawanego.
Egzamin na VT1+2 charakteryzuje się dość dużą zdawalnością, kilkukrotnie wyższą niż egzamin IWE. Jednak zdarzyć się może, że zabraknie nam dosłownie procenta bądź kilku procent z którejś z części egzaminu. Co wtedy? Po pierwsze nie należy się załamywać i od razu po otrzymaniu wyniku egzaminu zapisać się na najbliższy wolny termin egzaminu w jednostce, w której odbywaliśmy szkolenie. Po trzecim z rzędu negatywnym wyniku egzaminu kwalifikacyjnego należy udać się od na szkolenie teoretyczne i praktyczne ponownie, aby następnie móc przystąpić do egzaminu.
Jakie warunki musisz spełnić, aby uzyskać certyfikat VT lub innej metody badawczej? Kiedy można zgłosić się na kurs? Jak wygląda egzamin na VT, MT czy PT? W tym artykule postaramy się przybliżyć tematykę certyfikacji personelu badań nieniszczących.
Certyfikacja to pierwsze uzyskanie kompetencji w danej metodzie badań nieniszczących. Zgodnie z normą PN-EN ISO 9712 certyfikacja to procedura stosowana przez jednostkę certyfikującą. Potwierdza spełnione wymagania kwalifikacyjne w danej metodzie, stopniu oraz sektorze. Procedura ta prowadzi do wydania certyfikatu. Uprawnienia na daną metodę badawczą w danym stopniu otrzymuje się na okres 5 lat. Po tym czasie należy odnowić uprawnienia. Po 10 latach konieczna jest tzw. recertyfikacja, czyli ponowne zdanie egzaminu. Więcej na ten temat możesz przeczytać tutaj.
Warunki uzyskania certyfikacji są podane w normie PN-EN ISO 9712. W zależności od stopnia, w którym chcesz uzyskać certyfikację, ważne jest doświadczenie w danej metodzie badawczej.
W przypadku badań NDT powierzchniowych – VT PT, MT, wynosi to odpowiednio:
W przypadku badań NDT objętościowych – RT UT, wymagane jest doświadczenie:
Dodatkowo, aby uzyskać certyfikację w danej metodzie badań NDT, należy:
Egzamin kwalifikacyjny składa się z dwóch części – egzaminu teoretycznego i egzaminu praktycznego.
Egzamin teoretyczny to zestaw pytań zamkniętych jednokrotnego wyboru. Składa się on z części ogólnej i specjalistycznej. Oznacza to, że podczas egzaminu teoretycznego dostajesz do rozwiązania dwa rodzaje arkuszy testowych.
Pytania na egzaminie ogólnym dotyczą wiedzy ogólnej z zakresu danej metody NDT.
Minimalna liczba pytań podczas egzaminu ogólnego:
Pytania na egzaminie specjalistycznym dotyczą wiedzy dla wybranego sektora przemysłowego oraz sektora wyrobu. W przypadku gdy ubiegamy się o dwa lub więcej sektorów, to minimalna liczba pytań wynosi 30. Powinny być one równomiernie podzielone pomiędzy sektor przemysłowy i sektor wyrobów.
Egzamin praktyczny można podzielić na dwie części.
1. Sporządzenie instrukcji badania NDT, w której opisujesz, jak należy prawidłowo przeprowadzić badanie spoiny, a także jak ocenić otrzymane wyniki.
2. Po napisaniu instrukcji badania NDT otrzymujemy do oceny 3 próbki. Dla przykładu w przypadku certyfikacji VT1+2 w multisektorze do oceny możesz otrzymać jedną próbkę odlewu oraz dwie próbki złącza spawanego. Podczas oceny złącza spawanego badasz złącze zarówno od strony lica, jak i grani spoiny. Następnie należy ocenić otrzymane wyniki badań. Na koniec musisz określić, który poziom jakości spełnia badana próbka.
W normie PN-EN ISO 9712 istnieją również zapisy o tym, w jakim przypadku traci się swoje uprawnienia NDT. Certyfikat może utracić swoją ważność w następujących przypadkach:
Aby utrzymać certyfikat, należy:
Istotna przerwa to nieobecność lub zmiana działalności, która uniemożliwia osobie certyfikowanej wykonywanie czynności związanych z badaniami NDT (wykonywanie, ocena, nadzór), co do których uzyskała certyfikat.
Istotna przerwa ma miejsce wtedy, gdy masz co najmniej rok przerwy w praktykowaniu danej metody albo co najmniej dwie przerwy łącznie przekraczające dwa lata.
Ne liczy się przerw w pracy takich jak urlopy, szkolenia, zwolnienia lekarskie, które trwają krócej niż 30 dni.
Rozszerzenie certyfikatu oznacza zwiększenie zakresu obowiązywania posiadanego certyfikatu o kolejny stopień albo sektor. Podczas rozszerzania certyfikatu konieczne jest przejście całego procesu szkolenia oraz uzyskania pozytywnego wyniku egzaminu kwalifikacyjnego.
Oznacza to, że jeżeli posiadamy certyfikat VT1+2 w sektorze przemysłowym wytwarzanie oraz wszystkich sektorach wyrobu, a będziemy chcieli ubiegać się o rozszerzenie certyfikatu o sektor przemysłowy – utrzymanie ruchu kolei (potocznie zwany kolejowym), to konieczne będzie przejście od nowa całego procesu certyfikacji, ale wtedy jedynie dla sektora przemysłowego – utrzymanie ruchukolei — kolejowego.
Zwiększenie zakresu uprawnień o dodatkowe sektory wyrobu bądź sektory przemysłowe jest możliwe:
W przypadku chęci rozszerzenia uprawnień o dodatkowe sektory wyrobu czy sektory przemysłowe w trakcie trwania ważności certyfikatu, należy:
Rozszerzenie uprawnień można również uzyskać poprzez ukończenie odpowiedniego szkolenia i uzyskanie pozytywnego wyniku z egzaminu kwalifikacyjnego podczas procesu odnowienia lub recertyfikacji. Konieczne jest wtedy złożenie wniosku o rozszerzenie certyfikacji (często jest to jeden druk).
Najłatwiejszy przypadek to taki, gdy chęć rozszerzenia uprawnień o dodatkowe sektory zbiega się w czasie z recertyfikacją. Wtedy można udać się na kurs rozszerzony o wybrane sektory. Podczas kursu zarówno poszerzysz wiedzę o nowe sektory, jak i odświeżysz wiedzę ze znanych już sektorów. Z pewnością ułatwi to zdanie egzaminu.
Badania wizualne (VT) złączy spawanych stanowią najprostszą, najtańszą i najszybszą metodę badań nieniszczących. Dowiedz się, na czym polegają badania VT i dlaczego warto je wykonywać.
Badania wizualne złączy spawanych to podstawowa metoda badań nieniszczących. Umożliwia wykrycie powierzchniowych niezgodności spawalniczych. Takie badanie niesie ze sobą niskie koszty.
Badania VT to metoda, która powinna być wykonywana zawsze jako pierwsza. Dlaczego?
Wynika to, po pierwsze, z wymagań norm wyrobu. Niezależnie od tego, czy jest to konstrukcja budowlana, urządzenie ciśnieniowe, czy spawany element konstrukcyjny pojazdu szynowego. Odpowiednia norma wyrobu wymaga, żeby złącza spawane podlegały badaniom wizualnym na całej długości.
Po drugie, do wykonania badań wizualnych nie potrzeba drogich urządzeń i materiałów. Wystarczą dobre latarka, luksomierz, spoinomierz i suwmiarka. To podstawowe elementy w pracy kontrolera jakości i inżyniera spawalnika. Pomimo niewielkich kosztów, badania VT pozwalają na wykrycie wielu niezgodności spawalniczych. Podczas badań wizualnych można zaobserwować niezgodności spawalnicze występujące od strony:
Warunki badania VT dla badań bezpośrednich są określone w normie PN-EN ISO 17637:
Badania wizualne może przeprowadzić osoba certyfikowana na stopień VT1 i VT2 zgodnie z PN-EN ISO 9712.
Podczas wykonywania badań wizualnych oraz oceny otrzymanych wyników należy pamiętać o różnicy pomiędzy uprawnieniami VT1 a VT2.
Osoba posiadająca uprawnienia VT1 może przeprowadzić badanie zgodnie z instrukcją badania wizualnego. Natomiast osoba z uprawnieniami VT2 może:
Badaniom wizualnym należy poddać złącze spawane, w tym:
Badania wizualne złączy spawanych możemy podzielić na dwa rodzaje:
Badania wizualne bezpośrednie to takie, w których wiązka światła jest nieprzerwana pomiędzy powierzchnią przedmiotu badanego a okiem obserwatora. To oznacza, że wykorzystujesz jedynie swoje oczy do badania. Ewentualnie, w celu powiększenia powierzchni badanej, możesz użyć lupy o powiększeniu do 25x.
Zgodnie z normą PN-EN ISO 17637 do badań bezpośrednich zalicza się badanie przy pomocy lusterka inspekcyjnego lub z użyciem boroskopu. Może się to wydawać mylące, gdyż przy tego typu badaniu nie patrzymy bezpośrednio na badaną powierzchnię.
Podczas badań wizualnych zdalnych (pośrednich) wiązka światła na linii powierzchnia badania a oko obserwatora zostaje przerwana. W badaniach wizualnych pośrednich możesz użyć takich przyrządów jak endoskop czy wideoskop.
Podczas badań wizualnych należy poddać spoinę badaniom zarówno od strony lica, jak i grani spoiny (oczywiście, jeżeli masz dostęp do jej zbadania). Jeżeli przeprowadzasz badanie VT złącza zwróć uwagę przede wszystkim czy:
Badania wizualne spoin mają zastosowanie na każdym etapie produkcji. Złącze spawane możemy poddać oględzinom przed spawaniem. Celem jest sprawdzenie czystości łączonych elementów i odpowiedniego przygotowania do spawania. Sprawdzana jest:
Podczas spawania można zbadać złącze spawane pod kątem niezgodności spawalniczych, które występują w poszczególnych ściegach spoiny.
Głównym etapem oceny wizualnej spoin jest badanie po wykonaniu całego złącza. Oceniamy wtedy zarówno lico, jak i grań pod kątem występujących na ich powierzchniach niezgodności. Następnie, porównujemy otrzymane wyniki z wartościami dopuszczalnymi w odpowiednich normach.
Ocenę wyników badań wizualnych spoin wykonanych ze stali, stopów niklu i tytanu przeprowadza się na podstawie normy PN-EN ISO 5817. W przypadku spoin wykonanych z aluminium i jego stopów ocenę wyników badań wizualnych wykonujemy zgodnie z normą PN-EN ISO 10042. W normach tych opisano dopuszczalne wartości niezgodności spawalniczych dla poszczególnych poziomów jakości. Możemy rozróżnić trzy rodzaje poziomów jakości:
Po wykonaniu badań VT należy sporządzić protokół. Określi on wynik badania oraz posłuży jako załącznik do dokumentacji jakościowej.
Poniższe informacje powinny znaleźć się w protokole badań wizualnych:
Jak długo ważny jest certyfikat badań nieniszczących (NDT)? Na pierwszy rzut oka to proste pytanie. Jednakże w jednym wypadku wystarczy odnowienie uprawnień, a w innym konieczna będzie recertyfikacja NDT. W artykule opisuję kiedy i jak należy odnowić posiadany certyfikat NDT.
Certyfikacja personelu NDT to pierwsze uzyskanie kompetencji w danej metodzie.
Uprawnienia na daną metodę badawczą w określonym stopniu otrzymuje się na 5 lat. Po 5 latach od uzyskania pozytywnego wyniku egzaminu kwalifikacyjnego musimy ubiegać się o odnowienie certyfikatu.
Odnowienie to procedura przedłużenia ważności certyfikatu bez egzaminu. Można tego dokonać w dowolnym czasie do 5 lat od zdania egzaminu:
Ważność certyfikatu po jego odnowieniu również wynosi 5 lat. Po 5 latach od odnowienia uprawnień należy przystąpić do recertyfikacji.
Dokumenty koniecznie do odnowienia certyfikatu powinny być złożone do 6 miesięcy przed zakończeniem ważności certyfikatu, ale maksymalnie 12 miesięcy po upływie jego ważności (jeśli jest to uzasadnione).
Warunki uzyskania odnowienia certyfikatu zależą od jednostki certyfikującej, w której uzyskało się certyfikację. Czasami wystarczy jedynie złożenie wniosku. Niektóre jednostki certyfikujące proszą o przekazanie przykładowych raportów z wykonywanych badań. Jednak ze względu na ochronę danych osobowych, jednostki te obecnie odchodzą od raportów na rzecz opisów wykonywanych czynności.
Odnowienie nie musi być realizowane w tej samej jednostce certyfikującej, w której uzyskano certyfikację.
Recertyfikacja NDT to procedura przedłużenia ważności certyfikatu przez pozytywnie zdany egzamin lub w inny sposób satysfakcjonujący jednostkę certyfikującą, spełniający kryteria recertyfikacji.
Recertyfikacja nie musi być przeprowadzana w tej samej jednostce, w której otrzymałeś/aś certyfikat personelu NDT.
Warunki uzyskania recertyfikacji według normy PN-EN ISO 9712 są następujące:
Stopień 1 i 2:
Stopień 3:
Certyfikat może utracić swoją ważność w następujących przypadkach:
*istotna przerwa jest to nieobecność lub zmiana działalności, która uniemożliwia osobie certyfikowanej pełnienie obowiązków odpowiednich do stopnia w danej metodzie i sektorze określonym zakresem certyfikacji. W przypadku gdy okres ciągłej przerwy przekracza jeden rok albo co najmniej dwie przerwy przekroczą łącznie dwa lata, wówczas do tego czasu nie wlicza się przerw w pracy takich jak urlopy, szkolenia, zwolnienia lekarskie trwające krócej niż 30 dni.
Aby utrzymywać ważność certyfikatu należy:
Przyjmijmy, że certyfikację na metodę badań wizualnych VT w stopniu 1+2 uzyskałeś./aś w maju 2010 roku.
Od tego momentu należy co roku wykonać badania kontrolne potwierdzające zdolność widzenia oraz utrzymać ciągłość pracy w danej metodzie badawczej.
Wraz z początkiem 2015 roku należy pamiętać o zbliżającej się dacie ważności certyfikatu – maj 2015 r. W takim przypadku należy sprawdzić, jakie są wymagania jednostki certyfikującej dotyczące odnowienia kwalifikacji w danej metodzie badań NDT i uzyskać odnowienie przed majem 2015 roku.
Wraz z początkiem 2020 roku należy zapisać się na kurs recertyfikujący tak, aby otrzymać recertyfikację przed majem 2020 roku.
Następne odnowienie będzie nas czekało w 2025 roku, a kolejna recertyfikacja w 2030 roku.
O niezgodnościach spawalniczych w spoinach doczołowych pisaliśmy w poprzednim artykule. Dziś opowiemy o tym, jakie niezgodności w spoinach pachwinowych można najczęściej wykryć przez badania wizualne VT. W naszym nowym artykule podpowiadamy też, jak można zaradzić ich występowaniu.
Zakłady produkcyjne mierzą się z ogromnym problemem, jakim są niezgodności spawalnicze. Powstają one podczas wytwarzania elementów konstrukcji, co często uniemożliwia sprzedaż wyrobu. Firmy produkcyjne powinny zwiększać swoje kompetencje w tym obszarze. Dzięki temu unikną zbędnych kosztów naprawy lub złomowania konstrukcji.